Báo chí khu vực, quốc tế những ngày qua đã đưa phản ứng xung quanh việc các tàu hải giám Trung Quốc ngày 26.5.2011 vi phạm chủ quyền lãnh hải của Việt Nam, gây thiệt hại lớn về kinh tế và cản trở hoạt động của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam.

 

Tàu Hải giám 84 Trung Quốc xâm phạm Lãnh hải Việt Nam. (Ảnh: Petrotimes)

Các hãng tin trong đó có BBC, Reuters, AP, AFP và nhiều tờ báo như The Nation (Thái Lan), Jakarta Post (Indonesia), Financial Times (Anh)… dẫn tuyên bố ngày 29/5 của Bộ Ngoại giao Việt Nam khẳng định Việt Nam kiên quyết phản đối hành động của phía Trung Quốc phá hoại, cản trở các hoạt động thăm dò khảo sát bình thường của Việt Nam trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, gây thiệt hại lớn cho Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PetroVietnam).

Theo BBC, sự việc xảy ra ngày 26-5 với tàu thăm dò của Tổng công ty Dầu khí Việt Nam "đã gây chấn động trong dư luận ở trong nước". PetroVietnam nói đây là “hành động hết sức ngang ngược, vi phạm trắng trợn đối với quyền chủ quyền của Việt Nam, gây thiệt hại lớn về kinh tế và cản trở hoạt động của PetroVietnam”.

“Bộ Ngoại giao Việt Nam một hôm sau đó đã gửi công hàm phản đối tới Sứ quán Trung Quốc. Nội dung công hàm yêu cầu phía Trung Quốc chấm dứt ngay, không để tái diễn những hành động vi phạm quyền chủ quyền của Việt Nam đối với thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, đồng thời bồi thường thiệt hại cho phía Việt Nam”, hãng tin BBC viết.

“Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng nói Trung Quốc đã vi phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền của Việt Nam, vi phạm công ước Luật biển 1982 của LHQ, trái với tinh thần Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông cũng như nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước Việt Nam và Trung Quốc về việc không làm phức tạp thêm tình hình biển Đông”.

Theo Jakarta Post và Financial Times, ba tàu Hải giám của Trung Quốc đã phá các đường cáp mà tàu Bình Minh 02 của Việt Nam đang sử dụng, rồi rời khỏi hiện trường 3 giờ sau đó.
 

Cáp địa chấn của tàu Bình Minh 2 bị tàu Trung Quốc cắt. (Ảnh: Petrotimes)

Reuters ngày 27-5 dẫn lời Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia về Việt Nam thuộc Học Viện Quốc phòng Australia, nhận định rằng vụ mới xảy ra “thể hiện sự leo thang của Trung Quốc trong hành động gây hấn với Việt Nam”.

Cũng theo nhận định của hãng tin Reuters, vụ đụng độ giữa tàu Trung Quốc với tàu Việt Nam “càng khiến cho các nước láng giềng Đông Nam Á thêm lo ngại về thái độ của Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông”.

Hãng tin Pháp AFP ngày 28-5 cũng bình luận: “Hành động táo bạo ngày một gia tăng của Trung Quốc tại Biển Đông đã và đang làm dấy lên các căng thẳng với các quốc gia khác trong khu vực… Việt Nam đã loan báo nhiều trường hợp tàu đánh cá và các thiết bị đánh bắt bị phía Trung Quốc bắt giữ ở các khu vực tranh chấp từ năm 2009”.

AFP viết : “Trung Quốc thường xuyên bắt giữ các ngư dân Việt Nam đánh cá ở vùng biển đang tranh chấp, nhưng đây là lần đầu tiên trong những năm gần đây, tàu tuần tra của Trung Quốc đụng độ với một tàu thăm dò dầu khí của Việt Nam ở một địa điểm nằm sâu trong lãnh hải Việt Nam. Vào tháng 3 vừa qua, đã từng xảy ra đụng độ tương tự giữa tàu thăm dò của Philippines với tàu tuần tra Trung Quốc trên Biển Đông”.

 

Chuẩn bị nối cáp sau khi bị tàu Trung Quốc phá hoại. (Ảnh: Petrotimes)

Cả AFP và Reuters đều chú ý đến chi tiết vụ mới nhất xảy ra chỉ một tuần sau khi Trung Quốc và Philippines cam kết là sẽ “hành xử có trách nhiệm” tại những vùng biển tranh chấp và tìm một giải pháp hoà bình cho các đòi hỏi chủ quyền trên Biển Đông. Mới đây, trong chuyến thăm Manila của Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lương Quang Liệt, Tổng thống Philipines Benigno Aquino đã cảnh báo những vụ xâm nhập và đụng độ ở các vùng tranh chấp trên Biển Đông “có thể thúc đẩy một cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực”.

Hãng tin AP ngày 29-5 dẫn lời giới phân tích cho rằng việc ba tàu tuần tra của Trung Quốc gây hư hại thiết bị của tàu Bình Minh ngay trong lãnh hải của Việt Nam ngày 26-5 “có thể sẽ chỉ là khúc dạo đầu cho những hành động quyết liệt hơn của Bắc Kinh… nguy cơ xung đột vũ trang ở khu vực này ngày càng lớn”. Trong khi đó, tờ The Nation của Thái Lan ngày 30-5 nhận định: “Tranh chấp ở Biển Đông đe dọa các quan hệ giữa ASEAN với Trung Quốc”.