Anh Chị Em thân mến, hôm nay tôi muốn đón mừng anh chị em vì tôi đã thấy rất ư là nhiều gia đình trong anh chị em.

Xin chào tất cả mọi gia đình!

Chúng ta tiếp tục chia sẻ về gia đình.

Hôm nay chúng ta lắng đọng để suy nghĩ về một đặc tính thiết yếu của gia đình, đó là ơn gọi bẩm sinh của nó trong việc giáo dục con cái nhờ đó chúng có thể tăng trưởng về trách nhiệm đối với bản thân chúng cũng như với người khác.

Những gì chúng ta đã nghe ngay từ đầu nơi Tông Đồ Phaolô thật là đẹp: "Hỡi những người làm con cái, hãy vâng phục cha mẹ của mình trong mọi sự, vì điều này làm hài lòng Chúa. Hỡi những người làm cha, đừng giận dữ với con cái kẻo làm cho chúng nản chí" (Cl. 3,20-21).

Đó là một qui luật khôn ngoan: con cái được giáo dục để lắng nghe cha mẹ của mình và vâng lời cha mẹ của mình, những bậc cha mẹ không được truyền khiến chúng một cách tệ hại kẻo làm cho con cái sợ hãi nản lòng.

Thật vậy, con cái cần phải tăng trưởng từng bước một mà không nản chí. Nếu cha mẹ nói cùng con cái rằng:

"Chúng ta hãy bước lên các bậc đó" rồi anh chị em cầm tay con cái giúp chúng từng bước một thì sự việc sẽ xẩy ra tốt đẹp.

Bằng nếu anh chị em nói: "Đi lên!'

- "Nhưng con không lên được"

- "Đi"

 thì anh em tỏ ra nổi khùng lên với con cái, đòi chúng phải làm những gì chúng bất khả.

Bởi thế, mối liên hệ giữa cha mẹ và con cái cần phải là một mối liên hệ của sự khôn ngoan, của những gì rất ư là cân bằng.

Con cái, hãy vâng lời cha mẹ, vì điều này làm hài lòng Thiên Chúa. Còn phần anh chị em là cha mẹ, đừng giận dữ với con cái của mình, đòi chúng phải làm những gì chúng không thể. Cần phải thực hiện điều ấy để con cái tăng trưởng về trách nhiệm đối với chính bản thân của chúng cũng như với người khác. 

Những khó khăn vốn không thiếu có lẽ là một nhận định tỏ tường, cho dù ở thời đại chúng ta đây.

Thật là khó khăn cho cha mẹ trong việc giáo dục con cái của mình khi họ gặp chúng chỉ vào ban tối, khi họ trở về nhà sau ngày làm việc mệt nhọc - những ai may mắn có công ăn việc làm!

Lại càng khó khăn hơn nữa đối với những cha mẹ sống tách biệt nhau, thành phần bị thân phận của họ đè nặng, ở chỗ họ là những tâm hồn tội nghiệp, họ gặp phải những khó khăn, họ sống tách rời nhau, và đứa con của họ rất hay trở thành như một thứ con tin, nghe người cha nói xấu về người mẹ của nó, cũng như nghe người mẹnói xấu về người cha của mình, biết bao nhiêu là tai hại gây ra cho nó.

Thế nhưng, tôi muốn ngỏ lời cùng những người làm cha làm mẹ sống tách rời nhau rằng: đừng bao giờ, đừng bao giờ sử dụng con cái làm con tin nhé!

Anh chị em đã sống tách biệt với nhau vì nhiều thứ khó khăn và bởi các thứ  động lực nào đó, đời sống đã gây ra cho anh chị em cơn thử thách này, thế nhưng con cái không phải là thành phần cần phải mang gánh nặng gây ra bởi cuộc sống tách biệt này của anh chị em, anh chị em không được sử dụng con cái của mình làm con tin để chống lại nhau.

Chúng cần phải được lớn lên khi nghe thấy mẹ mình nói tốt về cha, cho dù cả hai không còn chung sống với nhau nữa, và nghe thấy cha nói tốt về mẹ. 

Đối với thành phần cha mẹ sống tách ly với nhau thì đó là những gì rất quan trọng và rất khó khăn, nhưng họ vẫn có thể làm được. 

 

Tuy nhiên, trên hết vẫn là vấn đề làm sao để có thể giáo dục con cái đây? 

Đâu là truyền thống chúng ta có được hôm nay đây để truyền đạt cho con cái của chúng ta chứ?

 

Đủ mọi loại trí thức gia "bình phẩm" đã bịt miệng các bậc phụ huynh lại bằng trăm ngàn cách trong việc bênh vực các thế hệ trẻ khỏi bị tác hại - một cách thực sự hay chỉ do tưởng tượng - gây ra bởi việc giáo dục trong gia đình.

Trong số những cách thức bịt miệng ấy của họ đó là họ tố cáo gia đình

nào là vấn đề chuyên chế,

nào là vấn đề thiên vị,

nào là việc bắt con cái phải tuân thủ 

và nào là việc dồn nén cảm xúc khiến gây ra những thứ xung khắc.  

 

Thật vậy, đã từng xẩy ra một cuộc rạn nứt

ngày nay, cái công ước về giáo dục đã bị đổ vỡ.

Vì thế, mối liên minh về giáo dục của xã hội với gia đình đã gặp khủng hoảng vì niềm tin tưởng lẫn nhau đã bị hao mòn mất rồi.

Các triệu chứng thì nhiều.

Chẳng hạn, những mối liên hệ giữa cha mẹ và thầy cô trong trường học đã bị hư hoại. Có những lúc gây ra căng thẳng và bất tín lẫn nhau mà hậu quả tất yếu đổ xuống trên con trẻ.

Ngoài ra, thành phần được gọi là "chuyên viên" thì muôn vàn, những kẻ đã chiếm vai trò làm cha mẹ ngay cả ở những khía cạnh tế nhị nhất của việc giáo dục (có lẽ ở đây ĐTC muốn nói tới khía cạnh giáo dục về tính dục cởi mở trong các học đường, ngay cả trong các trường Công giáo mà người dịch đã từng đau lòng  chứng kiến).

Về đời sống cảm xúc, về nhân cách và về việc phát triển, về các thứ quyền lợi và nghĩa vụ thì "các thứ chuyên viên' này tỏ ra hiểu biết tất cả mọi sự: biết mục tiêu của chúng, biết cách thúc đẩy, biết các thủ thuật thực hiện.

Phần cha mẹ thì chỉ cần phải lắng nghe họ, cần phải học hỏi và cần phải thích ứng mà thôi.

Bị tước mất vai trò của mình, các bậc cha mẹ thường tỏ ra quá lo âu sợ hãi và bị ám ảnh trong việc đối xử với con cái của mình, cho tới độ không bao giờ họ dám chỉnh sửa chúng nữa:

Họ có khuynh hướng càng ngày càng trao phó con cái cho thành phần "chuyên viên" này, ngay cả về những khía cạnh tinh tế và riêng tư nhất của đời sống con cái, nép mình vào một xó xỉnh nào đó, cho thấy cha mẹ ngày nay đang có nguy cơ loại trừ mình ra khỏi đời sống của con cái họ. Đó là những gì rất ư là nghiêm trọng!

Ngày nay đang xảy ra những trường hợp như thế. Tôi không nói là luôn luôn xảy ra mà là có những trường hợp như vậy. Thầy cô khiển trách đứa nhỏ và ghi chú gửi cho cha mẹ.

Tôi nhớ một giai thoại có tính cách riêng tư thế này.

Khi tôi học năm thứ tư bậc tiểu học, tôi đã nói một lời không hay với thầy giáo và vị thầy là một người nữ tốt lành đã gọi mẹ của tôi tới.

Mẹ của tôi đã đến trường ngày hôm sau, họ nói chuyện với nhau và sau đó tôi được gọi lên. Trước mặt cô giáo, mẹ tôi đã giải thích cho tôi rằng những gì tôi đã làm là điều xấu tôi không được tái phạm nữa, thế nhưng mẹ của tôi đã làm như thế một cách dịu dàng và mẹ tôi đã bảo tôi xin cô giáo tha lỗi cho. Tôi đã làm như vậy để rồi sau đó tôi cảm thấy vui sướng bởi tôi đã nói: câu chuyện chấm dứt một cách tốt đẹp.

Tuy nhiên, đó mới là chương thứ nhất của câu chuyện! Khi tôi trở về nhà thì câu chuyện bắt đầu chương thứ hai... (có lẽ ngài đã bị mẹ ngài quở trách, theo ngưòi dịch ước đoán). Anh chị em hãy tưởng tượng mà xem, ngày nay nếu thầy cô nào mà làm như thế (đó là trách mắng học sinh, theo ý nghĩa của câu được dịch ở đây) thì hôm sau cả hai cha mẹ hay một trong hai người lên tiếng khiển trách vị thầy cô này, vì "các chuyên viên" nói rằng không được khiển trách con em của họ như thế. Sự việc đã thay đổi! 

Đó là lý do cha mẹ không được loại mình ra khỏi việc giáo dục con cái của mình.

 

Rõ ràng là phương thức này không tốt: nó không có tính cách hòa hợp, nó không có tính cách đối thoại, trái lại, thay vì nuôi dưỡng việc hợp tác giữa gia đình và các tác nhân giáo dục khác là nhà trường thì nó lại đâm ra phản lại họ. 

 

Chúng ta làm thể nào để có thể tiến đến được chỗ này. Chắc chắn là cha mẹ, hay nói đúng hơn, một số mẫu mực giáo dục của quá khứ thật sự là có một số hạn chế.

Tuy nhiên, cũng không sai khi nói rằng có những lầm lẫn chỉ có cha mẹ mới  được phép làm, vì họ có thể bù đắp cho họ mà không một ai khác có thể làm được. 

Đàng khác, chúng ta đều quá biết rằng đời sống đã trở nên hiếm có về thời giờ để nói năng, để suy nghĩ, để đối xử với nhau.

Nhiều cha mẹ đã bị "bắt cóc" bởi việc làm - người cha và người mẹ cần phải làm việc - cũng như bởi các thứ bận bịu khác, đã bị ngăn trở bởi các nhu cầu mới của con cái cũng như bởi tính chất phức tạp của cuộc sống hiện đại - những gì giống như thế, chúng ta cần phải chấp nhận nó là như vậy - và họ cảm thấy bất lực bởi nỗi lo sợ vấp phạm lầm lỗi.

Tuy nhiên, vấn đề ở đây không phải chỉ là vấn đề nói năng. Thật vậy, việc "bày tỏ trao đổi" bề ngoài là những gì không dẫn đến một cuộc gặp gỡ thực sự giữa trí khôn và tấm lòng.

Trái lại, chúng ta cần tự vấn rằng:

Chúng ta có cố gắng hiểu được "vị trí" mà con cái chúng ta thực sự đang ở  trong cuộc hành trình của chúng hay chăng?

Chúng ta có biết lòng của chúng thực sự đang ở đâu hay chăng?

Và nhất là chúng ta có muốn biết nó hay chăng?

Chúng ta có xác tín rằng thực tế chúng không mong mỏi một điều gì khác hay chăng? 

 

Các cộng đồng Kitô giáo được kêu gọi để hỗ trợ sứ vụ giáo dục của các gia đình, và họ làm vậy trước hết theo ánh sáng của Lời Chúa. Tông Đồ Phaolô nhắc nhở chúng ta về tính cách hỗ tương nơi nhiệm vụ giữa cha mẹ và con cái: 

"Hỡi những người làm con cái, hãy vâng phục cha mẹ của mình trong mọi sự, vì điều này làm hài lòng Chúa. Hỡi những người làm cha, đừng giận dữ với con cái kẻo làm cho chúng nản chí" (Colose 3:20-21).

Nền tảng của mọi sự đó là tình yêu, những gì Thiên Chúa ban cho chúng ta:

"chẳng ngạo mạn hay thô lỗ, không cứ theo ý muốn của mình, không cáu giận hay bực tức...

chấp nhận mọi sự, tin tưởng mọi sự, hy vọng mọi sự, chịu đựng mọi sự" (1Corinto 13:6-7).

Ngay cả trong các gia đình tốt lành nhất cũng cần phải chịu đựng nhau, và cần phải nhẫn nại rất nhiều trong việc chịu đựng nhau!

Thế nhưng đời sống là thế đó. Đời sống không được hình thành ở trong một phòng thí nghiệm, nó được thành hình trong thực tế.

Chính Chúa Giêsu đã trải qua việc giáo dục của gia đình. Cả ở trong trường hợp này nữa, ân sủng nơi đời sống của Chúa Kitô dẫn đến chỗ hoàn trọn những gì được in ấn vào bản tính của con người.

Biết bao nhiêu là những gương sáng tuyệt vời của thành phần cha mẹ Kitô hữu đầy những khôn ngoan về nhân bản! Họ chứng tỏ cho thấy rằng một nền giáo dục tốt đẹp trong gia đình là những gì cốt yếu cho nhân bản.

Luồng phóng xạ có tính cách xã hội của họ là nguồn mạch có thể bù đắp cho những khiếm khuyết, cho các vết thương, cho những trống rỗng của vai trò làm cha và làm mẹ, những cái tiêu cực ấy gây tác hại nơi thành phần con trẻ kém may mắn. Luồng phóng xạ này có thể làm nên các phép lạ đích thực. Và các phép lạ ấy đang xảy ra hằng ngày trong Giáo Hội. 

 

Tôi hy vọng rằng Chúa sẽ ban cho các gia đình Kitô giáo đức tin, tự do và lòng can đảm cần thiết cho sứ vụ của họ.

Nếu việc giáo dục gia đình tái nhận thức được niềm hãnh diện về vai trò lãnh đạo của nó thì nhiều điều sẽ thay đổi tốt đẹp hơn đối với những bậc phụ huynh bấp bênh cũng như đối với các con trẻ bị thiệt thòi. 

Đã đến lúc những người làm cha và làm mẹ từ chốn lưu đầy trở về - vì họ đã tự đầy ải mình khỏi việc giáo dục con cái của họ - và hãy tái đảm nhiệm trọn vẹn vai trò giáo dục của mình.

Chúng ta hy vọng rằng Chúa sẽ ban cho các bậc phụ huynh ơn này, đó là họ đừng tự đầy ải mình khỏi việc giáo dục con cái.

Và chỉ có yêu thương, dịu dàng và nhẫn nại mới có thể thực hiện được việc giáo dục ấy mà thôi.