Hãy sáng suốt để biết mình, biết người trong tương quan với nhau, đừng rơi vào tình trạng mù mà lại dắt mù. Đó là ý tưởng bài Tin Mừng hôm nay muốn nói với chúng ta.

Mù mà lại dắt mù, cả hai sẽ lăn cù xuống hố. Khi nhắc nhở cho các môn đệ câu ngạn ngữ này, hẳn Đức Giêsu không chỉ nhắm đến các nhà lãnh đạo Do thái, những kẻ giả hình nói mà không làm, hoặc nói một đàng, làm một nẻo, nhưng Ngài còn nhắm đến mọi phần tử trong Giáo hội, đặc biệt là các nhà lãnh đạo có nhiệm vụ hướng dẫn đàn chiên.

Sứ vụ dẫn dắt người khác tin và tuân giữ Lời Chúa đòi hỏi nhà lãnh đạo phải sáng suốt kẻo trở thành người mù dẫn người mù. Muốn trở nên sáng suốt thì điều kiện tiên quyết là hãy khiêm tốn, nhìn nhận rằng mình là người yếu hèn với khả năng hạn chế. Chính nhờ sự khiêm tốn, con người mới có thể mở rộng tâm hồn để được ánh sáng Chúa hướng dẫn, và được Lời Chúa dạy bảo tự bên trong, chứ không chỉ cậy dựa vào sức lực và trí tuệ của riêng mình, một trí tuệ rất thường bị chi phối bởi những cái xà làm cản trở tầm nhìn. Cái xà ấy hôm nay mang tên gọi là sự kiêu căng tự mãn, thành kiến cố chấp và giả hình. Như nước mưa chỉ chảy tràn vào chỗ trũng, ân sủng và ơn khôn ngoan của Chúa chỉ được tuôn đổ trên những ai biết sống khiêm nhường

Mặt khác, nhờ khiêm nhường, người ta quan tâm sửa mình trước khi góp ý, sửa lỗi cho anh em; tục ngữ Việt Nam có câu: “Chân mình đã lấm bê bê, lại còn lấy đuốc mà rê chân người”. Kinh nghiệm cho thấy đã nhiều lần tôi không thấy cái xà trong mắt mình, nghĩa là không nhận ra nơi mình những khuyết điểm trầm trọng mà ai ai cũng thấy, ngoại trừ chính tôi. Nhưng tôi lại thấy cái rác, tức những khuyết điểm nho nhỏ nơi anh em, dường như thấy cái rác nhỏ nơi mắt người khác dễ hơn là thấy cái xà trong mắt mình. Vì thế, Đức Giêsu bảo: “Hãy lấy cái xà ra khỏi mắt ngươi trước đã, rồi sẽ thấy rõ, để lấy cái rác trong con mắt người anh em”. Nói cách khác, cần phải sửa lỗi chính mình trước khi sửa lỗi người khác; cần phải khoan dung hơn với người khác và nghiêm khắc hơn với chính mình. Điều đáng tiếc là lắm khi ta làm ngược lại, nghĩa là dễ dàng với mình, và khắt khe với anh em.

Cuối cùng, mỗi người trong chúng ta đều có một vị trí và trách nhiệm đối với gia đình, với tập thể, với cộng đoàn mà mình có tương quan, do đó, mỗi người đều là một vị thầy hướng dẫn và được nhiều vị thầy khác hướng dẫn. Tai hại biết bao nếu vị thầy trở nên mù, và phải chăng ngày nay luân lý đạo đức suy đồi, đời sống xuống cấp vì có nhiều ông thầy mù. Ông thầy ở đây có thể là một con người bằng xương bằng thịt, nhưng cũng có thể là một đường lối thông tin bóp méo sự thật, một phương thế giải trí quyến rũ con người nhưng lại bôi nhọ tâm hồn con người, các loại phim ảnh sách báo khơi gợi dục tình hay kích động bạo lực là một thí dụ điển hình. Ông thầy mù ở đây cũng có thể là một trào lưu quảng bá cho một lý tưởng sống, nhưng kỳ thực lại đẩy con người đến một thiên đường ảo tưởng.

Làm thế nào để phân biệt đâu là ông thầy sáng suốt, đâu là ông thầy mù lòa trong một thời đại lẫn lộn thật/ giả; xấu/ tốt hôm nay? _ Xin thưa, Đức Giêsu đã đưa ra một nguyên tắc, đó là xem quả biết cây. Cây tốt thì sinh quả tốt và ngược lại. Ngài nói: “Xem quả thì biết cây, ở bụi gai làm sao bẻ được vả, trong bụi rậm làm gì hái được nho”. Nguyên tắc này cũng là chìa khóa giúp ta nhận ra thật/ giả, xấu/ tốt, phải / trái, đúng/ sai; đồng thời cũng là tiếng chuông cảnh tỉnh đòi hỏi tôi phải trắc nghiệm lại lời nói và cung cách sống của mình. Liệu lời tôi nói, và việc tôi làm có đi đôi với nhau chăng, hay vẫn còn khoảng cách, và khoảng cách ấy đang được tôi cố gắng từng bước lấp đầy, hay bị tôi xem là chuyện bình thường trong cuộc sống?

Tóm lại, cha ông ta đã dạy rằng: “Tri kỷ, tri bỉ, bách chiến bách thắng”, nghĩa là biết mình, biết người thì trăm trận trăm thắng. Biết mình bằng cách khiêm tốn nhìn nhận mình khiếm khuyết, để xin Chúa là Thầy dạy tuyệt vời soi sáng hướng dẫn. Biết người bằng cách kiên nhẫn lắng nghe và góp ý sửa lỗi trong thái độ yêu thương trân trọng. Có như vậy chúng ta mới trở thành người hướng dẫn sáng suốt, hướng dẫn anh em bằng lời nói, nhất là bằng việc làm, bằng cung cách sống tốt lành của mình.

Xin Chúa Kitô là Thầy và là gương mẫu trọn hảo thêm ơn giúp sức, để chúng ta có thể giới thiệu Chúa là Thầy dạy đích thực cho một thế giới đang hoang mang vì có nhiều người hướng dẫn mù lòa hôm nay.

An tôn Trần Thanh Long, OP.