Mỗi ngày, có hơn triệu người liên lạc với nhau bằng mạng xã hội. Người ta đưa những hình ảnh của họ lên các trang mạng như Facebook. Họ bấm ‘like’ và chia sẻ những đoạn phim mà họ đã coi trên Youtube. Và họ gửi tin nhắn cho bạn bè bằng sử dụng chương trình QQ Messenger. Chỉ trong 10 năm gần đây, mạng xã hội đã thực sự thay đổi phương tiện truyền thông của chúng ta. Và nó đã thực sự giúp chúng ta giao tiếp với mọi người khắp nơi trên thế giới. Nhưng việc sử dụng mạng xã hội ảnh hưởng đến chúng ta như thế nào?

Các nhà khoa học nhiều nước đã nghiên cứu vấn đề này. Họ đặc biệt tìm kiếm sự ảnh hưởng của nó trên tình cảm và mối tương giao của con người. Một vài nghiên cứu cho thấy việc sử dụng mạng xã hội có thể gây áp lực. Và các nghiên cứu khác đưa ra những tiêu cực có thể ảnh hưởng đến các mối tương quan của chúng ta.

Điểm ảnh hưởng tích cực của mạng xã hội cũng là mục đích của nó: sự kết nối. Cuộc sống hiện đại có thể rất bận rộn. Nhiều người làm việc nhiều giờ. Những người khác sống xa gia đình và bè bạn ở khác thành phố hoặc khác quốc gia. Ngày nay, có nhiều thứ chia cách con người. Và việc kết nối các tương giao khó khăn đó là việc rất quan trọng. Zeynep Tufekci, nhà khoa học nghiên cứu về mạng xã hội và cách cư xử của con người, trong tạp chí The Atlantic, bà viết:

“Sự phát triển quá nhanh của mạng xã hội là một cám dỗ lớn và hấp dẫn mọi người ở khắp nơi liên lạc với nhau. Họ kết nối với nhau mặc cho những cản trở của thế giới hiện đại tác động lên cuộc sống của chúng ta”.

Mạng xã hội cũng có thể giúp chúng ta kết bạn mới. Những người bạn này thường thì ta sẽ không gặp được, nếu không có mạng truyền thông. Thí dụ, hãy tưởng tượng bạn có một sở thích đặc biệt, bạn thích nghiên cứu về đất đá. Thường thì khó mà gặp được những người có cùng sở thích nghiên cứu về đất đá. Nhưng qua mạng truyền thông, bạn có thể tìm thấy những người bạn chia sẻ sự yêu thích đất đá với bạn.

Mạng xã hội cũng có thể giúp người ta loan truyền tin tức về những sự kiện quan trọng của thế giới. Điều này kiến cho mọi người khắp nơi hưởng ứng và giúp đỡ nhau một cách nhanh chóng. Thí dụ, vào tháng Một năm 2010, đất nước nhỏ bé Haiti chịu một trận động đất lớn. Hơn 100.000 ngàn người thiệt mạng. Hơn hằng triệu người cần lương thực và chỗ trú ngụ. Chẳng bao lâu sau trận động đất, Hội Chữ Thập Đỏ quốc tế bắt đầu kêu gọi sự giúp đỡ trên mạng truyền thông. Rất nhanh chóng, họ đã thu thập được hằng triệu đô la để giúp cho những nạn nhân trận động đất này. Wendy Harman, quản lý trang mạng của hội Chữ Thập Đỏ, nói với Mashable:

“Kết quả thật to lớn. Tôi chắc chắn tin tức không thể lan xa như vậy nếu không có mạng truyền thông”.

Rõ ràng mạng xã hội có nhiều ảnh hưởng tích cực. Nhưng một số khoa học gia cảnh báo rằng mạng truyền thông cũng có thể làm tổn hại con người. Thư viện Khoa học công cộng đã làm một nghiên cứu lớn vào năm 2013. Nghiên cứu này tìm hiểu về những người sử dụng trang mạng Facebook ở Hoa Kỳ. Họ nhận thấy rằng, những cá nhân càng sử dụng Facebook nhiều càng ít hài lòng với cuộc sống của mình. Và các nhà khoa học quan sát thấy điều này gây ra áp lực. Một nghiên cứu khác ở Đức quốc cũng có kết quả tương tự. Các nhà khoa học tìm xem 600 người sử dụng Facebook nghĩ gì. Họ khám phá rằng, phần lớn những người sử dụng trang mạng này đều có trải nghiệm hầu hết là đố kỵ, ghen ghét.

Tại sao những người sử dụng Facebook lại bị áp lực và đố kỵ? Vì thường khi sử dụng truyền thông xã hội, người ta chỉ đưa lên những gì tốt đẹp nhất trong cuộc đời họ. Thuật lại những chuyện vui đã gặp, đưa lên những bức hình đẹp nhất... Như thế, khi vào Facebook người ta chỉ thấy những gì hay đẹp của bạn bè. Điều này làm cho người khác cảm thấy thua kém, không hài lòng với cuộc sống của mình. Và, họ bắt đầu cảm thấy ghen ghét bởi vì cuộc đời của bạn bè quá hoàn hảo.

Các nhà nghiên cứu cũng nhận thấy rằng, tương quan của Facebook khác với nhưng mối tương giao bình thường khác. Khi bạn bè gặp nhau thường xuyên, họ tiếp xúc cả mặt tốt lẫn mặt xấu của người đó. Nhưng trên mạng xã hội, người ta chỉ tiếp xúc với phần tốt nhất của bè bạn. Đây là điểm khác biệt giữa hai tương giao.

Sherry Turkle là chuyên gia kỹ thuật dạy MIT ở Hoa Kỳ, bà cho rằng mạng truyền thông đã làm giảm đi chất lượng của các tương quan. Khi người ta dùng mạng xã hội, người ta không còn nói chuyện một cách sâu sắc và lâu dài nữa. Và để trở thành bạn trên mạng xã hội cũng không đòi hỏi nhiều nỗ lực. Trong bài về tương giao của truyền thông xã hội, bà viết:

“Chúng ta nhắm đến kỹ thuật hơn là nhắm đến con người. Và càng ngày chúng ta càng đòi hỏi kỹ thuật nhiều hơn trong mối tương quan - không cần tương quan – giả tạo này”.

Nhiều người bắt đầu quan tâm đến những ảnh hưởng tiêu cực của mạng xã hội. Ashleigh Elser là một phụ nữ trẻ ở Mỹ. Vào năm 2011, cô bắt đầu lưu tâm đến những ảnh hưởng tiêu cực của Facebook tác động đến các mối tương quan của cô. Cô nói với báo New York Times:

“Tôi không gọi điện cho bạn bè nữa. Tôi chỉ xem hình và bình luận trên Facebook, và tôi có cảm giác thích thú khi nghĩ rằng mình thực sự liên kết với họ”.

Nhưng Elser bắt đầu nhận ra rằng, thực sự cô không hề kết nối với bạn bè của mình. Thế là, cô quyết định ngưng sử dụng Facebook. Cô biết mình sẽ bỏ lỡ một vài điều. Nhưng cô cảm nhận được khi không dùng Facebook, cô đã gia tăng mối tương giao với các bạn bè thân thiết nhiều hơn.

Sam Laird là một nhà văn trên mạng của công ty Masahble. Giống như Elser, anh cũng quyết định không dùng Facebook nữa. Với anh, đó là một thử nghiệm. Anh muốn biết xem điều gì sẽ xảy ra. Sau năm tháng, anh thấy rằng anh tập trung vào cuộc sống và những mối tương giao trong cuộc sống nhiều hơn. Tuy nhiên, anh cũng thấy nhớ việc chia sẻ những kỷ niệm và những sự kiện buồn vui trên Facebook. Laird tận hưởng thời gian ‘không Facebook’. Nhưng anh nói sẽ trở lại trong một ngày nào đó. Anh viết:

“Thử nghiệm của tôi cho thấy rằng, truyền thông xã hội là một phần trong đời sống con người. Bạn có thể sử dụng nó hay không tùy thích, nhưng nó sẽ không biến mất”.

Có lẽ Laird nói đúng. Mạng truyền thông sẽ không biến mất. Nhưng chúng ta cần cân nhắc kỹ lưỡng về việc sử dụng chúng và sử dụng như thế nào. Bạn cảm thấy thế nào khi sử dụng mạng truyền thông xã hội? Chúng giúp tăng cường các mối tương giao của bạn hay gây tổn thương cho các mối quan hệ đó? Có bao giờ bạn nghĩ mình sẽ ngưng, không dùng mạng truyền thông chưa? Hãy cho chúng tôi biết những ý tưởng của bạn.

(The Good and Bad of Social Media/ spotlightenglish)