Vào lúc vụ khủng hoảng Triều Tiên đang “ồn ào” tột độ, nguyên chủ tịch Cuba Fidel Castro đã gửi đi một bài “Suy nghĩ về nghĩa vụ tránh một cuộc chiến tranh ở Triều Tiên”, đăng trên thông tấn xã Cuba Prensa Latina cuối tuần qua.

Người cộng sản xuất thân từ bưng biền, từng lãnh đạo cuộc cách mạng Cuba cách đây hơn nửa thế kỷ, cầm quyền từ năm 1959 đến 2008, cũng là một trong ba vai chính trong cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962 (cùng với Chủ tịch Liên Xô Nikita Khrushchev và Tổng thống Mỹ John F. Kennedy) đã cảnh báo, căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên hiện nay là “nghiêm trọng”, “không thể nào tin được và phi lý” trong một khu vực địa lý có đến gần 5 tỉ người trên (tổng số) 7 tỉ người đang sống trên hành tinh này. Hơn ai hết, ông Fidel hiểu cuộc khủng hoảng này là một trong những nguy cơ chiến tranh hạt nhân nghiêm trọng nhất kể từ cuộc khủng hoảng tên lửa tháng 10-1962, 50 năm trước, ở Cuba.

Thật vậy, ông Fidel từng trải nghiệm “sát sườn” nhất vụ khủng hoảng tên lửa này mà suýt chút nữa phải chứng kiến chiến tranh thế giới lần thứ ba bùng nổ ngay trên đất nước mình khi bốn tàu ngầm Liên Xô được lệnh xuyên thủng cuộc phong tỏa Cuba của hải quân Mỹ, mở đường cho một đoàn tàu vận tải, trong đó có bốn chiếc chở tên lửa SS-4 và SS-5, trực chỉ Cuba nhằm trả đũa việc Mỹ trước đó cắm tên lửa Jupiter tại Thổ Nhĩ Kỳ và Ý. Ông Fidel còn nhớ hơn ai hết lời đe dọa ngày 26-10 năm ấy của Chủ tịch Khrushchev: “Nếu Mỹ muốn chiến tranh thì cả hai chúng ta sẽ gặp lại nhau dưới hỏa ngục”.

Hơn ai hết, ông Fidel hiểu tình hình hiện nay có thể dẫn đến đâu. “Tôi đã có vinh dự gặp Kim Nhật Thành, một nhân vật lịch sử, đặc biệt can trường và cách mạng. Nếu chiến tranh nổ ra ở đó, dân chúng cả hai bên bán đảo sẽ bị hi sinh kinh hoàng, chẳng lợi lộc gì cho cả hai bên hoặc bên nào. CHDCND Triều Tiên đã luôn hữu nghị với Cuba, cũng như Cuba đã luôn và vẫn sẽ hữu nghị với Triều Tiên. Nay Triều Tiên đã chứng tỏ những thành tựu kỹ thuật và khoa học của mình rồi, chúng tôi nhắc nhở Triều Tiên những nghĩa vụ với các nước từng là bạn bè lớn lao của mình, và sẽ là không đúng đắn chút nào nếu quên rằng một cuộc chiến tranh như thế sẽ tác động đặc biệt đến hơn 70% dân số hành tinh này”.

Trong số những lãnh tụ tạo thời cuộc trong thập niên 1950 như các ông Kim Nhật Thành, De Gaulle, Khrushchev..., nay chỉ mỗi ông Fidel Castro còn sống. Có lẽ đại tướng Kim Jong Un sẽ kính lão... mà nghe lời khuyên của người đồng thời với ông nội mình.