|
SÀI GÒN - THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Vùng đất này ban đầu được gọi là Prey Nokor, một làng chài và hải cảng quan trọng của người Khmer, trước khi người Việt sáp nhập vào thế kỷ 17. Thành phố sau đó hình thành nhờ công cuộc khai phá miền Nam của nhà Nguyễn. Năm 1698, Nguyễn Hữu Cảnh cho lập phủ Gia Định, đánh dấu sự ra đời của thành phố. Khi người Pháp vào Đông Dương, để phục vụ công cuộc khai thác thuộc địa, thành phố Sài Gòn được thành lập và nhanh chóng phát triển, trở thành một trong hai đô thị quan trọng nhất của Việt Nam, được mệnh danh Hòn ngọc Viễn Đông hay Paris Phương Đông. Sài Gòn là thủ đô của Liên Bang Đông Dương giai đoạn 1887-1901. Năm 1954, Sài Gòn trở thành thủ đô của Việt Nam Cộng hòa và thành phố hoa lệ này trở thành một trong những đô thị quan trọng của vùng Đông Nam Á. Việt Nam Cộng hòa sụp đổ năm 1975, lãnh thổ Việt Nam hoàn toàn thống nhất. Ngày 2 tháng 7 năm 1976, Quốc hội nước Việt Nam thống nhất quyết định đổi tên Sài Gòn thành "Thành phố Hồ Chí Minh", theo tên vị Chủ tịch nước đầu tiên của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Nằm trong vùng chuyển tiếp giữa miền Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ, Thành phố Hồ Chí Minh ngày nay bao gồm 19 quận và 5 huyện, tổng diện tích 2.095,01km². Theo kết quả điều tra dân số chính thức vào thời điểm 0 giờ ngày 1 tháng 4 năm 2009 thì dân số thành phố là 7.162.864 người (chiếm 8,34% dân số Việt Nam)[4], mật độ trung bình 3.419 người/km². Tuy nhiên nếu tính những người cư trú không đăng ký thì dân số thực tế của thành phố vượt trên 8 triệu người. Giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, Thành phố Hồ Chí Minh chiếm 20,2 % tổng sản phẩm và 27,9 % giá trị sản xuất công nghiệp của cả quốc gia. Nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi, Thành phố Hồ Chí Minh trở thành một đầu mối giao thông quan trọng của Việt Nam và Đông Nam Á, bao gồm cả đường bộ, đường sắt, đường thủy và đường không. Vào năm 2007, thành phố đón khoảng 3 triệu khách du lịch quốc tế, tức 70 % lượng khách vào Việt Nam. Các lĩnh vực giáo dục, truyền thông, thể thao, giải trí, Thành phố Hồ Chí Minh đều giữ vai trò quan trọng bậc nhất.
Tuy vậy, Thành phố Hồ Chí Minh đang phải đối diện với những vấn đề của một đô thị lớn có dân số tăng quá nhanh. Trong nội ô thành phố, đường xá trở nên quá tải, thường xuyên ùn tắc. Hệ thống giao thông công cộng kém hiệu quả. Môi trường thành phố cũng đang bị ô nhiễm do phương tiện giao thông, các công trường xây dựng và công nghiệp sản xuất.
Địa lý
Vị trí, địa hình
 Thành phố Hồ Chí Minh có tọa độ 10°10' – 10°38' Bắc và 106°22' – 106°54' Đông, phía Bắc giáp tỉnh Bình Dương, Tây Bắc giáp tỉnh Tây Ninh, Đông và Đông Bắc giáp tỉnh Đồng Nai, Đông Nam giáp tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Tây và Tây Nam giáp tỉnh Long An và Tiền Giang. Nằm ở miền Nam Việt Nam, Thành phố Hồ Chí Minh cách Hà Nội 1.730km theo đường bộ, trung tâm thành phố cách cách bờ biển Đông 50km theo đường chim bay. Với vị trí tâm điểm của khu vực Đông Nam Á, Thành phố Hồ Chí Minh là một đầu mối giao thông quan trọng về cả đường bộ, đường thủy và đường không, nối liền các tỉnh trong vùng và còn là một cửa ngõ quốc tế[.
Nằm trong vùng chuyển tiếp giữa miền Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long, địa hình thành phố thấp dần từ Bắc xuống Nam và từ Đông sang Tây. Vùng cao nằm ở phía Bắc - Đông Bắc và một phần Tây Bắc, trung bình 10 đến 25 mét. Xen kẽ có một số gò đồi, cao nhất lên tới 32 mét như đồi Long Bình ở quận 9. Ngược lại, vùng trũng nằm ở phía Nam - Tây Nam và Ðông Nam thành phố, có độ cao trung bình trên dưới 1 mét, nơi thấp nhất 0,5 mét. Các khu vực trung tâm, một phần các quận Thủ Đức, quận 2, toàn bộ huyện Hóc Môn và quận 12 có độ cao trung bình, khoảng 5 tới 10 mét.
Lịch sử
Thời kỳ hoang sơ
Con người xuất hiện ở khu vực Sài Gòn từ khá sớm. Các cuộc khai quật khảo cổ trên địa phận Sài Gòn và khu vực lân cận cho thấy ở đây đã tồn tại nhiều nền văn hóa từ thời kỳ đồ đá cho tới thời kim khí. Những cư dân cổ từ nhiều thiên niên kỷ về trước đã biết đến kỹ thuật canh tác nông nghiệp. Văn hóa Sa Huỳnh từng tồn tại trên khu vực này với những nét rất riêng. Thời kỳ văn hóa Óc Eo, từ đầu Công Nguyên cho tới thế kỷ 7, khu vực miền Nam Đông Dương có nhiều tiểu quốc và Sài Gòn khi đó là miền đất có quan hệ với những vương quốc này.
Cho đến trước thế kỷ 16, vị trí tiếp giáp với các quốc gia cổ cũng khiến Sài Gòn trở thành nơi gặp gỡ của nhiều cộng đồng dân cư. Nhưng những cuộc tranh chấp đã khiến vùng đất Sài Gòn - Gia Định vẫn là miền đất hoang, vô chủ, địa bàn của vài nhóm dân cư cổ cho tới khi người Việt xuất hiện.
Khai phá
Những người Việt đầu tiên tự động vượt biển tới khai vùng đất này hoàn toàn không có sự tổ chức của nhà Nguyễn. Nhờ cuộc hôn nhân giữa công nữ Ngọc Vạn với vua Chân LạpChey Chetta II từ năm 1620, mối quan hệ giữa Đại Việt và Chân Lạp trở nên êm đẹp, dân cư hai nước có thể tự do qua lại sinh sống. Khu vực Sài Gòn, Đồng Nai bắt đầu xuất hiện những người Việt định cư. Trước đó, người Chăm, người Man cũng sinh sống rải rác ở đây từ xa xưa[18].
Giai đoạn từ 1623 tới 1698 được xem như thời kỳ hình thành của Sài Gòn sau này[19]. Năm 1623, chúa Nguyễn sai một phái bộ tới yêu cầu vua Chey Chettha II cho lập đồn thu thuế tại Prei Nokor (Sài Gòn) và Kas Krobei (Bến Nghé). Tuy đây là vùng rừng rậm hoang vắng nhưng lại nằm trên đường giao thông của các thương nhân Việt Nam qua Campuchia và Xiêm. Hai sự kiện quạn trọng tiếp theo của thời kỳ này là lập doanh trại và dinh thự của Phó vương Nặc Nộn và lập đồn dinh ở Tân Mỹ (gần ngã tư Cống Quỳnh - Nguyễn Trãi ngày nay). Có thể nói Sài Gòn hình thành từ ba cơ quan chính quyền này[19].
Thời điểm ban đầu này, khu vực Biên Hòa, Gia Định có khoảng 10.000 hộ với 200.000 khẩu. Công cuộc khai hoang được tiến hành theo những phương thức mới, mang lại hiệu quả hơn. Năm 1802, sau khi chiến thắng Tây Sơn, Nguyễn Ánh lên ngôi và đẩy mạnh công cuộc khai khẩn miền Nam. Các công trình kênh đào Rạch Giá - Hà Tiên, Vĩnh Tế... được thực hiện. Qua 300 năm, các trung tâm nông nghiệp phát triển bao quanh những đô thị sầm uất được hình thành[21].
Từ Gia Định tới Sài Gòn
Năm 1788, Nguyễn Ánh tái chiếm Sài Gòn, lấy nơi đây làm cơ sở để chống lại Tây Sơn. Năm 1790, với sự giúp đỡ của hai sĩ quan công binh người Pháp, Theodore Lebrun và Victor Olivier de Puymanel, Nguyễn Ánh cho xây dựng Thành Bát Quái làm trụ sở của chính quyền mới. "Gia Định thành" khi đó được đổi thành "Gia Định kinh"[22]. Tới năm 1802, Nguyễn Ánh lên ngôi ở Huế, miền Nam được chia thành 5 trấn. Sáu năm sau, 1808, "Gia Định trấn" lại được đổi thành "Gia Định thành". Trong khoảng thời gian 1833 đến 1835, Lê Văn Khôi khởi binh chống lại nhà Nguyễn, Thành Bát Quái trở thành địa điểm căn cứ. Sau khi trấn áp cuộc nổi dậy, năm 1835, vua Minh Mạng cho phá Thành Bát Quái, xây dựng Phụng Thành thay thế[23].
Ngay sau khi chiếm được thành Gia Định vào năm 1859, người Pháp gấp rút quy hoạch lại Sài Gòn thành một đô thị lớn phục vụ mục đích khai thác thuộc địa. Theo thiết kế ban đầu, Sài Gòn bao gồm cả khu vực Chợ Lớn. Nhưng đến 1864, nhận thấy diện tích dự kiến của thành phố quá rộng, khó bảo đảm về an ninh, chính quyền Pháp quyết định tách Chợ Lớn khỏi Sài Gòn. Rất nhanh chóng, các công trình quan trọng của thành phố, như Dinh Thống đốc Nam Kỳ, Dinh Toàn quyền, được thực hiện. Sau hai năm xây dựng và cải tạo, bộ mặt Sài Gòn hoàn toàn thay đổi[24].
Đô thành Sài Gòn khi đó được thiết kế theo mô hình châu Âu, nơi đặt văn phòng nhiều cơ quan công vụ như: dinh thống đốc, nha giám độc nội vụ, tòa án, tòa thượng thẩm, tòa sơ thẩm, tòa án thương mại, tòa giám mục... Lục tỉnh Nam Kỳ là thuộc địa của Pháp và Sài Gòn nằm trong tỉnh Gia Định. Vào năm 1861, địa phận Sài Gòn được giới hạn bởi một bên là rạch Thị Nghè và rạch Bến Nghé với một bên là sông Sài Gòn cùng con đường nối liền chùa Cây Mai với những phòng tuyến cũ của đồn Kỳ Hòa. Đến năm 1867, việc quản lý Sài Gòn được giao cho Ủy ban thành phố gồm 1 ủy viên và 12 hội viên. Cho tới nửa đầu thập niên 1870, thành phố Sài Gòn vẫn nằm trong địa hạt hành chính tỉnh Gia Định[24]. Ngày 15 tháng 3 năm 1874, Tổng thống Pháp Jules Grévy ký sắc lệnh thành lập thành phố Sài Gòn[23]. Đứng đầu là viên Đốc lý (résident-maire) người Pháp. Đến năm 1879, thì chính quyền cho lập thêm Hội đồng Thị xã Sài Gòn (hay đúng ra là Ủy ban Thị xã Commission municipale).[25]
Trong suốt thời kỳ Pháp thuộc, Sài Gòn trở thành trung tâm quan trọng, không chỉ hành chính mà còn kinh tế, văn hóa, giáo dục của cả Liên bang Đông Dương, được mệnh danh là Hòn ngọc Viễn Đông" ("the Pearl of the Far East") hoặc "Paris Phương Đông" ("Paris in the Orient")
Sài Gòn
Năm 1955, Việt Nam Cộng hòa được thành lập, Sài Gòn trở thành thủ đô và cũng là thành phố lớn nhất của Miền Nam Việt Nam. Cũng năm 1954, thành phố tiếp nhận một lượng di dân mới từ miền Bắc Việt Nam, phần đông tập trung tại các khu vực như Xóm Mới-Gò Vấp, Bình An-quận 8, và rải rác tại các quận khác. Với nghị định số 110-NV ngày 27 tháng 3 năm 1959 của Tổng thống Ngô Đình Diệm, từ 6 quận, Sài Gòn được chia thành 8 quận với tổng cộng 41 phường.
Vào nửa cuối thập niên 1950, nhờ sự phát triển của kinh tế Việt Nam Cộng hòa và viện trợ của Chính phủ Hoa Kỳ và các nước đồng minh, Sài Gòn trở thành một thành phố hoa lệ với mệnh danh "Hòn ngọc Viễn Đông". Từ giữa thập niên 1960 đến những năm đầu thập niên 1970, việc Quân đội Hoa Kỳ vào tham chiến tại miền Nam cũng gây nên những xáo trộn đối với thành phố. Nhiều cao ốc, công trình quân sự mọc lên[26]. Lối sống của giới trẻ Sài Gòn cũng chịu ảnh hưởng bởi văn hóa Âu Mỹ. Thành phố trở thành một trung tâm về chính trị, kinh tế, văn hóa, giải trí.
Nhưng tới những năm cuối của cuộc Chiến tranh Việt Nam, nền kinh tế miền Nam đi xuống do Mỹ cắt giảm viện trợ, nạn lạm phát trở nên nghiêm trọng. Hệ lụy và hậu quả trực tiếp của cuộc chiến gây ảnh hưởng xấu tới đô thị Sài Gòn. Sự kiện 30 tháng 4 năm 1975 đã khiến nhiều người dân Sài Gòn rời bỏ thành phố ra nước ngoài định cư[27].
Thành phố Hồ Chí Minh
Với tổng diện tích 1.295,5km², Thành phố Hồ Chí Minh trở thành đô thị lớn nhất Việt Nam. 11 quận nội thành của Sài Gòn trước đây được chia lại thành 8 quận. Bốn quận Gò Vấp, Phú Nhuận, Bình Thạnh, Tân Bình được thành lập. Khu vực ngoại thành gồm 5 huyện: Thủ Đức, Hóc Môn, Củ Chi, Bình Chánh, Nhà Bè. Năm 1978, thành phố nhận thêm huyện Duyên Hải (Cần Giờ) của tỉnh Đồng Nai. Năm 1979, các đơn vị hành chính cơ sở được phân chia lại, toàn thành phố có 261 phường, 86 xã. Sau đợt điều chỉnh tiếp theo vào năm 1989, thành phố còn 182 phường và 100 xã, thị trấn. Đến năm 1997, phân chia hành chính của thành phố lại thay đổi, gồm 17 quận, 5 huyện với 303 phường xã, thị trấn. Hiện nay, Thành phố Hồ Chí Minh gồm 19 quận nội thành và 5 huyện ngoại thành với 322 phường, xã và thị trấn[30].
Danh sách các quận, huyện tại Thành phố Hồ Chí Minh
Dưới đây là danh sách các quận, huyện của Thành phố Hồ Chí Minh cùng diện tích và dân số của từng đơn vị
|
|
|
Tên Quận/Huyện
(từ tháng 12 năm 2003)
|
Số đơn vị trực thuộc
(từ tháng 12 năm 2006)
|
Diện tích (km²)
(từ tháng 12 năm 2006)
|
Dân số
(Điều tra dân số 1/10/2004)
|
Dân số
(tính đến giữa năm 2005)
|
Dân số
(tính đến giữa năm 2006)
|
Dân số
(tính đến giữa năm 2007)
|
Dân số
(tính đến giữa năm 2008)
|
Dân số
(Điều tra dân số 1/4/2009)
|
|
|
10 phường
|
7,73
|
198.032
|
199.899
|
200.768
|
203.214
|
206.098
|
180.225
|
|
|
11 phường
|
49,74
|
125.136
|
126.084
|
130.189
|
133.257
|
138.194
|
147.490
|
|
|
14 phường
|
4,92
|
201.122
|
199.297
|
199.172
|
201.515
|
200.002
|
190.553
|
|
|
15 phường
|
4,18
|
180.548
|
185.268
|
189.948
|
190.325
|
191.925
|
180.980
|
|
|
15 phường
|
4,27
|
170.367
|
192.157
|
191.258
|
195.841
|
195.643
|
171.452
|
|
|
14 phường
|
7,19
|
241.379
|
243.416
|
248.820
|
252.816
|
258.444
|
249.329
|
|
|
10 phường
|
35,69
|
159.490
|
163.608
|
176.341
|
198.958
|
211.141
|
244.276
|
|
|
16 phường
|
19,18
|
360.722
|
366.251
|
373.086
|
380.330
|
381.721
|
408.772
|
|
|
13 phường
|
114
|
202.948
|
207.696
|
214.345
|
221.314
|
227.816
|
256.257
|
|
|
15 phường
|
5,72
|
235.231
|
235.370
|
238.799
|
241.052
|
241.552
|
230.245
|
|
|
16 phường
|
5,14
|
224.785
|
225.908
|
227.220
|
229.616
|
230.451
|
226.854
|
|
|
11 phường
|
52,78
|
290.129
|
299.306
|
306.922
|
329.751
|
346.638
|
405.360
|
|
|
16 phường
|
19,74
|
452.083
|
468.468
|
496.905
|
514.518
|
520.928
|
522.690
|
|
|
15 phường
|
22,38
|
397.569
|
394.281
|
387.681
|
399.943
|
401.633
|
421.724
|
|
|
11 phường
|
16,06
|
366.399
|
372.519
|
376.855
|
386.573
|
385.314
|
398.102
|
|
|
20 phường
|
20,76
|
423.896
|
435.300
|
449.943
|
468.208
|
474.206
|
457.362
|
|
|
15 phường
|
4,88
|
175.293
|
175.716
|
175.825
|
180.511
|
180.272
|
174.535
|
|
|
12 phường
|
47,76
|
336.571
|
346.329
|
356.088
|
368.032
|
373.278
|
442.177
|
|
|
10 phường
|
51,89
|
398.712
|
403.643
|
447.173
|
469.201
|
500.493
|
572.132
|
|
Cộng các Quận
|
259 phường
|
494,01
|
5.140.412
|
5.240.516
|
5.387.338
|
5.564.975
|
5.665.719
|
5.880.615
|
|
Các Huyện
|
|
|
20 xã và 1 thị trấn
|
434,50
|
288.279
|
296.032
|
309.648
|
321.663
|
326.716
|
343.155
|
|
|
11 xã và 1 thị trấn
|
109,18
|
245.381
|
251.812
|
254.598
|
271.506
|
292.224
|
349.065
|
|
|
15 xã và 1 thị trấn
|
252,69
|
304.168
|
311.702
|
330.605
|
347.278
|
373.441
|
420.129
|
|
|
6 xã và 1 thị trấn
|
100,41
|
72.740
|
73.432
|
74.945
|
76.985
|
82.816
|
101.074
|
|
|
6 xã và 1 thị trấn
|
704,22
|
66.272
|
66.444
|
67.385
|
68.535
|
69.545
|
68.846
|
|
Cộng các Huyện
|
58 xã và 5 thị trấn
|
1.601
|
976.839
|
999.422
|
1.037.181
|
1.085.967
|
1.144.742
|
1.282.249
|
|
Toàn Thành phố
|
259 phường, 58 xã và 5 thị trấn
|
2.095,01
|
6.117.251
|
6.239.938
|
6.424.519
|
6.650.942
|
6.810.461
|
7.162.864
|
(lược trích từ Bách khoa toàn thư mở Wikipedia)
|
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.JPG)
.jpg)
.jpg)
Thành phố Hồ Chí Minh là thành phố đông dân nhất, đồng thời cũng là trung tâm 
Sau 
Cho đến cuối thế kỷ này, khi mà những khám phá khoa học đã bóc trần mọi lớp vỏ huyễn hoặc của thế giới quanh ta thì con người vẫn tiếp tục hồn nhiên chất vấn mình và chất vấn nhau: Tình yêu là gì? Tình yêu có thật hay không?...
Người ta nói trên trái đất không có gì ở ngoài qui luật cả. Nhưng tình yêu hình như cũng có lúc là một ngoại lệ. Tình yêu có thể nâng bổng con người nhưng cũng lắm lúc nhấn chìm kẻ háo hức. Tôi không tin những người quá lạc quan khi nói về tình yêu bằng thể khẳng định. Người ta có thể tin rằng mình được yêu và cũng có thể hiểu nhầm mình không được yêu...
“Động đất ở Nhật Bản, hỗn loạn ở Trung Quốc!”, “Động đất, người Nhật không loạn, người Trung Quốc loạn!”… Đó là những hàng tít lớn trên nhiều tờ báo Trung Quốc ra mấy hôm nay. Gây xôn xao là chuyện đặt mua “Vé trên con tàu No-e (Noah’s Ark) Tây Tạng”...
Tháng Tư Bellingham, nơi tôi có một ngôi nhà nhỏ giữa một khu vườn nhỏ, bắt đầu vào xuân. Không gian đầy màu sắc và mùi vị: hoa táo, hoa lê, hoa mận, hoa đào, hoa gì gì cũng nở rộ, có khi ánh nắng ban mai lung linh phấn hoa thơm đến say ngầy ngật. Nhiều người bị dị ứng phải tản cư qua chỗ khác kẻo bị suyễn...
Trận lượt về vòng 1/16 Champions League 2011 rạng sáng qua (giờ VN) trên sân Old Trafford giữa Manchester United (M.U) và Olympic Marseille (O.M), trước khi trái bóng lăn, cầu thủ hai đội và khán giả đã dành một phút mặc niệm tưởng nhớ các nạn nhân của thảm họa động đất và sóng thần ở Nhật Bản hôm 11-3...
Đây là một mẩu đối thoại ngắn giữa thần học gia Leonardo Boff (người Brazil) và Đức Đạt Lai Lạt Ma. Tại một cuộc hội thảo bàn tròn về tôn giáo và tự do có Đức Đạt Lai Lạt Ma và tôi cùng tham dự. Lúc tạm nghỉ, tôi hỏi ngài, vừa tinh nghịch, vừa tò mò...
Ở Nhật, có một câu chuyện rất hay đáng cho chúng ta suy gẫm. Câu chuyện đó như thế này: Có một người muốn sửa lại căn nhà, nên dỡ tường ra; tường nhà kiểu kiến trúc Nhật thường đế một tấm gỗ ở giữa, hai bên trát xi măng, nhưng thực chất bên trong để rỗng...
Sáng sớm, qua điện thoại, chị sung sướng reo lên như thế với bạn thân, ào qua cho bạn nỗi vui rưng rức mà con gái mới ào về cho chị, đêm qua, từ bên kia đại dương xa lắc. Sinh ra ở Pháp, có bố quốc tịch Việt Nam dù cũng sinh ra ở Pháp...
Nhân loại đang bước vào thế kỷ XXI, một kỷ nguyên đánh dấu bước ngoặt về kinh tế, khoa học và nhất là sự phát triển vượt bậc của ngành công nghệ thông tin đã làm cho cuộc sống con người ngày càng được nâng cao...
Đến:
