Khoảng một ngàn năm trăm năm trước. Bắt đầu ở một đất nước nhưng bây giờ đã lan rộng trên toàn thế giới. Hằng trăm triệu người sử dụng nó mỗi ngày. Và thật ra, chúng ta đang dùng nó. Cái gì vậy? Tiếng Anh.

Nó đã bắt đầu như thế nào? Thay đổi ra sao? Và sẽ như thế nào trong tương lai?

Ngôn ngữ Anh văn bắt đầu từ cuộc sống của nước Anh, không có gì phải ngạc nhiên. Đó là vào khoảng thế kỷ thứ năm. Ngôn ngữ này là sự pha trộn của nhiều tiếng nói khác nhau bởi một số bộ tộc địa phương. Những bộ tộc đã xâm chiếm nước Anh từ phía bắc châu Âu. Một trong số họ là Ăng lê. Ngôn ngữ của người Ăng lê được gọi là Anh ngữ. Đó là nguồn gốc của tên nước Anh và tiếng Anh.

Có một ngôn ngữ Anh văn nói vào thời đó được gọi là Anh ngữ cổ. Tuy nhiên, Anh ngữ cổ này rất khác với Anh ngữ mà chúng ta nói ngày hôm nay. Nó như thế này:

ρa wæs Hroðgare heresped gyfen, wiges weorðmynd, þæt him his winemagas georne hyrdon, oðð þæt seo geogoð geweox, magodriht micel.

Đây là một bài thơ tên là Beowulf. Nó được viết cách đây khoảng một ngàn năm bằng Anh ngữ cổ. Một giáo sư Anh văn của đại học Glasgow đọc nó. Bạn có thể thấy, hầu như ngày nay không ai hiểu Anh ngữ cổ nữa.

Vào năm 1066, nước Anh lại bị xâm lăng. Lần này là do người ở vùng Bắc nước Pháp. Khi họ nắm quyền ở Anh, tiếng Pháp pha trộn với tiếng Anh. Tiếng Anh phát triển hơn. Anh ngữ cổ thay đổi và được gọi là Anh ngữ trung cổ. Và loại Anh ngữ này cũng rất khác với Anh văn ngày nay.

Tồn tại hay không tồn tại, vấn đề được đặt ra…

Đó là câu nói nổi tiếng của nhà văn William Shakespear. Nhà văn đã có một kiệt tác văn chương trong Anh ngữ. Ông sáng tác gần hai ngàn từ Anh ngữ. Nhiều từ vẫn còn được sử dụng trong Anh văn ngày nay.

Shakespear sống khoảng bốn trăm năm trước. Vào thời đó, Anh văn tương tự với tiếng Anh hiện nay. Tuy nhiên, văn chương thì viết theo cách khác. Người ta thường đánh vần với những ký tự khác và thứ tự của ký tự cũng khác với ngày nay. Ngay cả Shakespear đánh vần tên ông cũng khác.

Nhưng việc in sách đã giúp thay đổi điều này. Trước khi người ta có thể in thành sách, không có qui luật để đánh vần. Nhưng khi đã được in, có nghĩa là hằng ngàn quyển sách sẽ giống y như nhau. Những quyển sách này được in cùng một thành phố - Luân Đôn. Vì thế cách ký tự của Luân Đôn trở thành chuẩn mực và phổ biến. Khi sách được in phổ biến khắp đất nước, một hệ thống ký tự chính thức được phát triển.

Một trong những quyển sách Anh ngữ đầu tiên được in là một bản dịch Anh văn của Kinh Thánh Kitô giáo. Đây cũng là ngôn ngữ Anh văn chuẩn mực. Cách nói tiếng Anh ngày nay đôi khi cũng xuất phát từ bản dịch Kinh Thánh này.

Hàng thế kỷ sau, Anh văn vẫn tiếp tục phát triển. Ngày qua ngày càng có nhiều từ hơn được thêm vào ngôn ngữ. Thật khó mà biết được chính xác là có bao nhiêu từ Anh văn hiện nay. Một trong những quyển sách Anh ngữ thông dụng ngày nay là Từ điển Anh văn Oxford. Cho thấy có trên sáu trăm ngàn (600.000) từ. Tuy nhiên, người bản địa có thể chỉ biết khoảng từ 25.000 đến 50.000 từ.

Một trong những nguyên nhân lớn mạnh của tiếng Anh là được lan truyền trên khắp thế giới. Hàng ngàn từ ngữ tiếng Anh được thêm vào xuất phát từ những ngôn ngữ khác. Thí dụ, từ ‘ketchup’. Đây là ngôn từ của Malaysia. Ketchup là một hổn hợp (tương cà) màu đỏ dùng để làm cho thức ăn ngon hơn. Nó được chế biến từ cà chua – một loại thực phẩm trong rau củ quả. Từ ‘tomato’ xuất phát từ tiếng tây Ban Nha.

Cách nói từ ‘tomato’ cũng rất thú vị.

Người Mỹ thì nói “tơ-mấy-tou”. Nhưng người Anh thì phát âm “tơ-má tou”.

Đây là một trong những khác biệt nhỏ giữa hai cách phát âm của tiếng Anh (British English) và tiếng Mỹ (American English). Cũng có nhiều từ họ dùng khác nhau.

Một căn hộ nhỏ nằm trong một tòa nhà lớn; tiếng Anh gọi là ‘flat’. Nhưng tiếng Mỹ gọi nó là ‘apartment’.

Một số người Anh ngày nay cũng dùng ‘apartment’. Bởi vì, cách nói của Mỹ đang ảnh hưởng nhiều trên cách nói của Anh. American English đang trở nên thông dụng trên khắp cả thế giới. Phim ảnh, truyền hình và mạng Internet tất cả đang phổ biến ngôn ngữ American English.

Một sự ảnh hưởng ngôn ngữ tiếng Anh khác là văn hóa. Ngôn ngữ thay đổi một ít là vì văn hóa của một số dân tộc khác nhau. Từ ngữ phổ biến trong một vùng miền có thể không thông dụng ở vùng miền khác.

Thí dụ ở Ấn Độ, họ dùng từ ngữ tiếng Anh ‘godown’, để diễn tả một nơi rộng lớn chứa hàng  hóa. Tuy nó là tiếng Anh nhưng nó không được dùng ở Anh quốc, ở Hoa kỳ hay nhiều nơi trên thế giới.

Người ta ước tính có khoảng 380 triệu người sử dụng tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức. Và gấp đôi số đó dùng tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai hoặc là ngoại ngữ. Như thế, Anh ngữ không chỉ là ngôn ngữ truyền thống được sử dụng trong các quốc gia nói tiếng Anh. Khắp nơi trên thế giới hiện người ta nay đang dần hình thành và xác định Anh ngữ là ngôn ngữ của tương lai.

Nhưng tương lai sẽ như thế nào? Không ai biết được Anh ngữ sẽ phát triển và thay đổi ra sao. Nhiều chuyên gia tin rằng sẽ có ngày càng nhiều người sử dụng Anh văn hơn. Việc này giúp cho nhân loại khắp nơi trên thế giới hiểu được nhau. Anh ngữ đã trở thành ngôn ngữ chính thức của nhiều ngành kinh doanh và tổ chức quốc tế.

Tuy nhiên, nhiều người không muốn Anh ngữ trở thành phổ biến. Họ lo rằng con cháu họ sẽ không chịu học tiếng mẹ đẻ mà chỉ học Anh văn. Họ nói rằng ngôn ngữ rất quan trọng đối với văn hóa của dân tộc. Nếu ngôn ngữ địa phương mà chết đi, những nền văn hóa trên thế giới sẽ bị diệt vong. Vì thế, trong tương lai, điều quan trọng là phải làm sao để có thể học cả hai, Anh ngữ và quốc ngữ.

Anh ngữ là tiếng nói của một vài bộ tộc ở một hòn đảo châu Âu, đã phát triển thành ngôn ngữ số một toàn cầu. Tương lai của Anh ngữ không tùy thuộc vào những quốc gia chọn nó làm ngôn ngữ chính thức. Hàng triệu người đang học ngôn ngữ này ngày hôm nay, đang giúp hình thành nên tương lai của nó.

Bạn nghĩ gì về Anh văn? Bạn nghĩ nó sẽ quan trọng như thế nào trong tương lai?

(The English Language / spotlightenglish)