Một người bạn của tôi đã ghi như thế này sau khi đưa hình kỷ niệm 60 năm thành hôn của bà nội mình: “Sau những ngần ấy năm họ vẫn chỉ quan tâm đến nhau mà thôi”.

Đã có lần tôi cũng viết những lời ca tụng rập khuôn như thế, mà không nghĩ đến ý nghĩa thật sự xứng đáng được khen. Chúng ta nói những cặp đôi “chỉ biết có nhau mà thôi”, nhưng hầu hết chúng ta dùng nó như một câu từ đẹp đẽ, không nghĩ đến ý nghĩa thật sự của nó. Đọc lời bình trên tấm hình của người bạn, tôi tự hỏi: có phải việc chỉ tập trung tới một người khác, thật sự chỉ quan tâm tới một người mà thôi, là chìa khóa cho 60 năm chung sống hạnh phúc không?

Những cuộc hôn nhân hạnh phúc thường là đề tài thời thượng cho các nghiên cứu khoa học. Điều gì giúp cho một cặp đôi có một tương giao tràn đầy hạnh phúc hơn những cặp khác? Đó là câu hỏi được đặt ra dưới nhiều dạng thức. Một nghiên cứu gần đây của Rutgers và Đại học New York chú tập vào sinh học tình yêu. Họ nhận thấy rằng “những cặp đôi cấp thấp về hình dáng bên ngoài nhận thức được mối đe dọa tương quan của mình”. Về cơ bản, các cặp hạnh phúc trong hợp đồng chung thân, nhìn thấy người độc thân có diện mạo không hấp dẫn, ít lôi cuốn hơn là thật sự. Đó là một kỹ thuật bảo tồn sinh vật, nhưng đồng thời nó cũng cho thấy tầm quan trọng của cách chúng ta nhìn người bạn đời mình như thế nào, và cách chúng ta không chọn người khác như là một thành phần của hôn nhân hạnh phúc ra sao.

Trong tạp chí Time có câu chuyện lên trang bìa “Làm sao để hôn nhân bền vững”, Belinda Luscombe đề cập một vài lời khuyên cho gia đình hạnh phúc: làm cho người kia cảm thấy được yêu, nhận lỗi, bỏ đi ý tưởng “bạn tinh thần”, và quan hệ một tuần một lần. Nhưng những chuyên gia thường công nhận rằng có nhiều điều khác – nhiều điều! – mà những cặp vợ chồng hạnh phúc nhất thường có. Những điều mà chúng ta có thể làm ngay lúc này, ngay hôm nay, để bảo đảm là chúng ta giữ được ngọn lửa tình yêu cháy mãi và quan tâm đến nhau một cách gắn bó.

Nghiên cứu của Đại học Georgia cho thấy “’dự báo chính xác quan trọng nhất’ của những gia đình hạnh phúc là, những người phối ngẫu có biểu lộ lòng biết ơn nhau hay không”. Chúng ta tỏ lòng biết ơn nhau khi thịnh vượng cũng như lúc gian nan – như chúng ta đã thề hứa!

Theo báo cáo của USA Today, bởi vì “Khi các cặp đôi gặp rắc rối, tương giao của họ sẽ chuyển đổi thành một tương quan mà các nhà nghiên cứu gọi là ‘vòng quay đòi hỏi và né tránh’ (ví như một người đưa ra những yêu cầu, đòi hỏi hoặc lên án, chỉ trích; người kia sẽ cố thủ hoặc né tránh sự đối đầu, xung đột), lòng biết ơn trong trường hợp này sẽ bị gãy đổ, sẽ bị va dập”.

Bạn có bao giờ nghe câu ngạn ngữ: “Bạn không thể thay đổi người khác, bạn chỉ có thể thay đổi chính mình” chưa? (Hoặc là “Bạn không thể đổi hướng gió, nhưng bạn có thể điều khiển cánh buồm”). Nó là một câu rất dễ nói , nhưng thật sự rất khó để áp dụng vào cuộc sống. Thật ra, ta cũng dễ dàng tin vào việc thay đổi, đặc biệt là những việc cải thiện theo hướng tích cực. Chúng ta dễ dàng nghĩ rằng, người bạn đời của mình sẽ trở nên tốt hơn trong việc này, sẽ ít dính líu vào việc kia; nhưng mọi việc lại khác với điều chúng ta muốn khiến cho ta cáu kỉnh, buồn phiền.

Nhưng, theo chuyên gia về cuộc sống thực tế Rosie Eberle, 80 tuổi với 56 năm hôn nhân, mong chờ người bạn đời thay đổi là một việc “hoàn toàn xuẩn ngốc”.

Eberle nói với tờ Huffington Post: “Vì nước thiên đàng, xin đừng nói: ‘Hiện nay anh ấy như thế này, nhưng anh ấy sẽ không như vậy nữa’. Vì chúng ta thường nghĩ thế, và bạn phải cẩn thận, thế thôi. Đừng lấy một người rồi nghĩ rằng, ‘Ồ, thế nào rồi anh ta cũng sẽ thay đổi’. Hoặc là, ‘Tôi sẽ khiến anh ấy thay đổi’. Tin tôi đi, không bao giờ có chuyện đó. Nhưng chúng ta thường hay cứng lòng, tin rằng mình có thể làm thay đổi người bạn đời tương lai, một chuyện chẳng bao giờ xảy ra”.

Dù gì, bạn cũng sẽ phải trải qua một thời gian khó khăn để trở thành cặp đôi hạnh phúc. Ai cũng vậy. Bạn sẽ điên tiết vì sự căng thẳng, khó chịu của người kia, sẽ thất vọng vì nhau, không cảm thấy yêu một chút nào như đáng lẽ phải có. Bạn sẽ đau khổ và cảm thấy cô đơn, hoặc bạn sẽ cảm thấy chán nản và thường xuyên cãi nhau. Hôn nhân có lúc thăng lúc trầm, nhưng cái đẹp của hôn nhân là cặp đôi trải qua vui buồn, sướng khổ cùng nhau.

Mitch Temple lưu ý, “Khi mọi việc trở nên khó khăn và đôi bạn không biết phải làm gì, họ cần kiên nhẫn và hiện diện ở đó với nhau. Thời gian sẽ giúp giải quyết mọi việc, tạo cơ hội cho họ giảm căng thẳng và vượt qua mọi thử thách”.

Việc đó có giá trị của nó.

 “Những vợ chồng thực hiện được điều này trong mọi việc, cuối cùng họ sẽ nhìn ra đó là một kinh nghiệm cao cả, một kinh nghiệm tuyệt vời khi cùng nhau. Tất cả mọi người, 100% đều công nhận một điều, hôn nhân bền lâu là điều tốt nhất trong cuộc đời họ. Nhưng tất cả cũng đều nói rằng cuộc sống hôn nhân không dễ, nó thật sự rất, rất khó”. Một nhà lão khoa của Đại học Cornell và là tác giả của ‘30 bài học tình yêu’ nói với báo Time như thế.

Nhưng John Gottman, một trong những nhà giáo dục và nghiên cứu hướng dẫn hôn nhân quốc gia cho biết, “Người ta càng ở lâu với nhau, người ta càng tử tế với nhau hơn. … Và cuối cuộc đời, tương giao của bạn sẽ rất giống như thời hai người đang yêu đương, hẹn hò, tìm hiểu nhau”.

Trở lại lúc ban đầu, dĩ nhiên, như thời hai người chỉ biết có nhau mà thôi.